തിരുവനന്തപുരത്ത് നിന്ന് 8 കിലോമീറ്റര് അകലെ മരുതന്കുഴിയില് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പ്രശസ്തമായ ഒരു ദേവീക്ഷേത്രമാണ് ഉദിയന്നൂര് ദേവി ക്ഷേത്രം. ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ദേവീ ക്ഷേത്രങ്ങളില് ആഘോഷിക്കുന്ന പ്രധാന ഹിന്ദു ഉത്സവമാണ് പൊങ്കാല. പ്രത്യേക പ്രദേശത്തെ ദേവിക്ക് മണ്പാത്രങ്ങളില് പാകം ചെയ്ത അരി, തേങ്ങ അരച്ചത്, ശര്ക്കര, മധുരമുള്ള മോളസ് എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് നിര്മ്മിച്ച കഞ്ഞിയാണ് പൊങ്കാല.
പൊങ്കാല ദിവസം നടക്കുന്നത് മലയാളം കലണ്ടറിലെ പുണര്തം നക്ഷത്രത്തിലാണ്.ദേവിയുടെ നാളിനോടനുബന്ധിച്ചാണ് ഇവിടെ പൊങ്കാല സമര്പ്പണവും നടക്കുന്നത്. ഉദിയന്നൂര് ദേവി ക്ഷേത്രത്തിലെ ഈ വര്ഷത്തെ നവരാത്രി മഹോത്സവം സെപ്റ്റംബര് 26 തിങ്കളാഴ്ച മുതല് ഒക്ടോബര് 5 ബുധനാഴ്ച വരെ നടത്തപ്പെടുന്നു.സെപ്റ്റംബര് 26 മുതല് ഒക്ടോബര് 4 വരെ എല്ലാ ദിവസവും രാത്രി 7 മണി മുതല് പ്രഭാഷണം ഭക്തിഗാനസുധാ സംഗീത കച്ചേരി എന്നിവ ദേവി മണ്ഡപത്തില് വച്ച് നടക്കുന്നു.
ഇന്ദിര നഗര് ശ്രീലക്ഷ്മി എന്എസ്എസ് വനിതാ സമാജം അവതരിപ്പിക്കുന്ന ഭക്തിഗാനമേള രാത്രി 7 മണിക്ക് നടത്തപ്പെടുന്നു.തുടര്ന്നുള്ള ദിവസങ്ങളില് ഭജന്സ് , സംഗീതാര്ച്ചന,ഭക്തിഗാനം അഞ്ജലി,സംഗീത കച്ചേരി ,സംഗീത സദസ്സ് എന്നിവ ഉണ്ടായിരിക്കും.
ഒക്ടോബര് 2 ഞായറാഴ്ച സന്ധ്യാദീപരാധനയ്ക്ക് ശേഷം ക്ഷേത്രത്തില് പൂജവെപ്പ് നടക്കുന്നതാണ് പുസ്തകം പൂജയ്ക്ക് വയ്ക്കുവാന് താല്പര്യമുള്ള ഭക്തജനങ്ങള് അന്നേദിവസം തന്നെ വൈകുന്നേരം ആറുമണിക്ക് മുന്പായി പുസ്തകം കെട്ടുകള് ക്ഷേത്രത്തിനകത്ത് എത്തിക്കണം. സമാപന ദിവസമായ ബുധനാഴ്ച രാവിലെ ആറുമണിക്ക് തന്നെ കലാപീഠം ബ്രദേഴ്സിന്റെ നാദസ്വരക്കച്ചേരിയും നടത്തപ്പെടും.
ക്ഷേത്രത്തില് ആരാധിക്കുന്ന മൂര്ത്തി ഭദ്രകാളി ദേവിയാണെന്നാണ് ചിലരുടെ വിശ്വാസം. ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠ ദുര്ഗ്ഗാദേവിയാണെന്നാണ് മറ്റൊരു വിശ്വാസം.വടക്കോട്ടാണ് ഉദിയന്നൂര് ദേവിയുടെ ദര്ശനം. ക്ഷേത്രത്തില് ആരാധിക്കപ്പെടുന്ന മൂര്ത്തി ചതുര്ബാഹുവാണ് - നാല് കൈകള്. ദേവന് ശംഖ് (ശംഖ്), ചക്രം (ഡിസ്കസ്), നന്ദകം, ഖഡ്ഗം (വാള്), ശൂലം (ത്രിശൂലം) എന്നിവ വഹിക്കുന്നു.
പ്രധാന മൂര്ത്തിക്ക് പുറമെ മൂന്ന് പീഠങ്ങളും ശ്രീകോവിലില് ഉണ്ട്. ഈ പീഠങ്ങളില് ഇന്ദ്രാണി, വൈഷ്ണവി, വരാഹി എന്നിവരുടെ മൂര്ത്തികളുണ്ട് . ക്ഷേത്രത്തില് മൂന്ന് തവണ പൂജ നടത്തുന്നു.ഗണപതി, യോഗീശ്വരന്, ശാസ്താവ്, മാടന് തമ്പുരാന് എന്നിവരാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ ഉപദേവതകള്.വട്ടിയൂര്ക്കോണം നായര്വീട്ടില് നീലകണ്ഠ ഗുരുപാദര് ഈ ക്ഷേത്രത്തില് ആരാധിച്ചിരുന്ന മൂര്ത്തി നദിയില് നിന്ന് വീണ്ടെടുത്തതായാണ് ചരിത്രം.
തുടക്കത്തില് മൃഗബലി നടത്തിയിരുന്ന ക്ഷേത്രത്തില് പിന്നീട് ബ്രാഹ്മണ പൂജാരിമാരില്ലായിരുന്നു.നേന്ത്രപ്പഴം, തേങ്ങ, അരിപ്പൊടി എന്നിവ കൊണ്ടുണ്ടാക്കുന്ന അട നൈവേദ്യമാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന വഴിപാട്.മൂന്ന് വര്ഷത്തിലൊരിക്കല് നടക്കുന്ന ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ഉത്സവം ഊരുട്ട് ഉത്സവം എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. മീനം - മേടം മാസങ്ങളിലാണ് 8 ദിവസത്തെ ഉത്സവം നടക്കുന്നത്.