കടത്തില്‍ മുങ്ങി ബംഗ്ലാദേശ്: പൂട്ടുന്നത് 4 തുറമുഖങ്ങള്‍

ധാക്ക: ബംഗ്ലാദേശും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള വ്യാപാരം കുറഞ്ഞ സാഹചര്യത്തില്‍, അനാവശ്യ ചെലവുകള്‍ കാരണം 4 തുറമുഖങ്ങള്‍ ഔദ്യോഗികമായി അടച്ചുപൂട്ടാന്‍ ബംഗ്ലാദേശ് തീരുമാനിച്ചു. നില്‍ഫമാരിയിലെ ചിലഹാട്ടി തുറമുഖം, ചുവാദംഗയിലെ ദൗലത്ഗഞ്ച് തുറമുഖം, രംഗമതിയിലെ തെഗാമുഖ് തുറമുഖം എന്നിവ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഇതിനുപുറമെ, ഹബിഗഞ്ചിലെ ബല്ല ലാന്‍ഡ് തുറമുഖത്തിന്റെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും നിര്‍ത്തിവച്ചിട്ടുണ്ട്.

ബംഗ്ലാദേശിന്റെ മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവ് മുഹമ്മദ് യൂനുസിന്റെ ഓഫീസില്‍ നടന്ന ഉപദേശക സമിതി യോഗത്തിലാണ് തുറമുഖങ്ങള്‍ അടച്ചുപൂട്ടാനുള്ള തീരുമാനം എടുത്തത്. യോഗത്തിന് ശേഷം, യൂനുസിന്റെ പ്രസ് സെക്രട്ടറി ഷഫീഖുല്‍ ആലം ഒരു പത്രസമ്മേളനത്തില്‍ ഒരു പ്രഖ്യാപനം നടത്തി.

ബംഗ്ലാദേശ് അധികൃതര്‍ അടച്ചിട്ട കര തുറമുഖങ്ങള്‍ വളരെക്കാലമായി പ്രവര്‍ത്തനരഹിതമായിരുന്നു. അതിര്‍ത്തി കടന്നുള്ള വ്യാപാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഗണ്യമായി കുറച്ച കരമാര്‍ഗം ബംഗ്ലാദേശിലേക്കുള്ള കയറ്റുമതി നിരോധനം ഇന്ത്യ ഏര്‍പ്പെടുത്തിയതിന് മാസങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷമാണ് ഈ തീരുമാനം.

ബംഗ്ലാദേശിലുടനീളം നിരവധി ലാന്‍ഡ് തുറമുഖങ്ങള്‍ക്ക് അംഗീകാരം ലഭിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അപര്യാപ്തതയും വാണിജ്യ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ അഭാവവും കാരണം അവയില്‍ മിക്കതും ഫലപ്രദമല്ലെന്ന് ആലം മാധ്യമപ്രവര്‍ത്തകരോട് പറഞ്ഞു. ഈ തുറമുഖങ്ങള്‍ പരിപാലിക്കുന്നതിന് ഉദ്യോഗസ്ഥരെ വിന്യസിക്കേണ്ടതുണ്ടെന്നും അനാവശ്യ ചെലവുകള്‍ വരുത്തുമെന്നും ഇത് സര്‍ക്കാര്‍ വിഭവങ്ങളില്‍ സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ട് ഉണ്ടാക്കുന്നുവെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

രാഷ്ട്രീയമായി സെന്‍സിറ്റീവ് ആയ അതിര്‍ത്തി പ്രദേശങ്ങളില്‍ നിരവധി ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടുകള്‍ സ്ഥാപിച്ചെങ്കിലും പ്രതീക്ഷിച്ച വാണിജ്യ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നതില്‍ അവ പരാജയപ്പെട്ടുവെന്നും അദ്ദേഹം പരാമര്‍ശിച്ചു.

'രാജ്യത്ത് നിരവധി ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടുകള്‍ക്ക് അംഗീകാരം ലഭിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, അവയില്‍ മിക്കതും പ്രായോഗികമായി ഫലപ്രദമല്ല. ആവശ്യമായ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെയോ വാണിജ്യ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെയോ അഭാവം മൂലം അവ പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമമായി നിലനിര്‍ത്താന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ അധിക പണം ചെലവഴിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഈ സ്ഥലങ്ങളില്‍ ഉദ്യോഗസ്ഥരെ നിയമിക്കുകയും നികുതിദായകരുടെ പണം ചെലവഴിക്കുകയും വേണം,' ഷഫീഖുല്‍ ആലം പറഞ്ഞു.

അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ പോരായ്മകളും പ്രവര്‍ത്തന വെല്ലുവിളികളും കണക്കിലെടുത്ത് കഴിഞ്ഞ മാര്‍ച്ചില്‍ ബംഗ്ലാദേശ് ഷിപ്പിംഗ് മന്ത്രാലയം ഈ തുറമുഖങ്ങള്‍ അടച്ചുപൂട്ടാന്‍ ശുപാര്‍ശ ചെയ്തു. പ്രത്യേകിച്ചും, ബല്ല ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ട് ബംഗ്ലാദേശ് ഭാഗത്ത് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍ നിര്‍മ്മിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, ഇന്ത്യന്‍ ഭാഗത്ത് അപര്യാപ്തമായ സൗകര്യങ്ങളും റോഡ് കണക്റ്റിവിറ്റിയും കാരണം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നിര്‍ത്തിവച്ചു.

കഴിഞ്ഞ നവംബറില്‍ ബംഗ്ലാദേശ് ഷിപ്പിംഗ് മന്ത്രാലയം രൂപീകരിച്ച ഒരു കമ്മിറ്റി എട്ട് ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടുകളുടെ പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമത വിലയിരുത്തി. പരിഷ്‌കരിച്ച സാഹചര്യങ്ങളില്‍ ചില തുറമുഖങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമമായി നിലനിര്‍ത്തണമെന്ന് ആറ് അംഗ പാനല്‍ നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഗോബാരകുര-കരൈറ്റാലി ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടിലെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഏകീകരിക്കാനും ഷേര്‍പൂരിലെ നകുഗാവിലെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ത്വരിതപ്പെടുത്താനും അത് ശുപാര്‍ശ ചെയ്തു.

കൂടാതെ, ജമാല്‍പൂരിലെ ധനുവ കമാല്‍പൂര്‍ തുറമുഖത്ത് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍ തയ്യാറാണെന്നും, കുറഞ്ഞ ജീവനക്കാരുമായി പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ തുടരാന്‍ ഇത് അനുവദിക്കുമെന്നും റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ പറയുന്നു. ദിനാജ്പൂര്‍ ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ട് വഴി റെയില്‍ അധിഷ്ഠിത ഇറക്കുമതിയും കയറ്റുമതിയും തുടരാമെന്നും റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ പറയുന്നു.

വര്‍ഷങ്ങളായി ഇന്ത്യയിലൂടെ നടക്കുന്ന കയറ്റുമതിയും ഇറക്കുമതിയും ബംഗ്ലാദേശിന്റെ വ്യാപാര ബാലന്‍സിലും അതിര്‍ത്തി പ്രദേശങ്ങളിലെ ജനജീവിതത്തിലും വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിരുന്നു. എന്നാല്‍, കഴിഞ്ഞ മാസങ്ങളായി ഇന്ത്യയില്‍ നിന്നുള്ള കരമാര്‍ഗ കയറ്റുമതി തടസ്സപ്പെടുകയും, വരുമാനം ഇല്ലാതെ തുറമുഖങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തനരഹിതമാകുകയും ചെയ്തതാണ് പുതിയ പ്രതിസന്ധിക്ക് വഴിവെച്ചത്.

ഈ സാഹചര്യത്തില്‍, സാമ്പത്തികമായും ഭരണപരമായും അനാവശ്യമായ ഭാരം ഒഴിവാക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, ബംഗ്ലാദേശ് സര്‍ക്കാര്‍ നാല് തുറമുഖങ്ങള്‍ അടച്ചുപൂട്ടാനുള്ള തീരുമാനം പ്രഖ്യാപിച്ചു. രാജ്യത്തിന്റെ നികുതിദായകര്‍ വഹിക്കുന്ന അധിക ചെലവ് കുറയ്ക്കുന്നതിനും, ലാഭകരമല്ലാത്ത തുറമുഖങ്ങള്‍ തുടരുന്നതിലൂടെ ഉണ്ടാകുന്ന നഷ്ടം ഒഴിവാക്കുന്നതിനുമായി പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവ് ഡോ. യൂനുസിന്റെ അധ്യക്ഷതയില്‍ ചേര്‍ന്ന ഉയര്‍ന്നതല യോഗം ഈ തീരുമാനത്തിന് രൂപം നല്‍കി. ഈ പ്രഖ്യാപനം, ബംഗ്ലാദേശിന്റെ സാമ്പത്തിക വെല്ലുവിളികള്‍, വ്യാപാര നയപരമായ ആശങ്കകള്‍, ഇന്ത്യയുമായുള്ള വ്യാപാരബന്ധങ്ങളുടെ ഭാവി എന്നിവയെക്കുറിച്ച് പുതിയ ചര്‍ച്ചകള്‍ക്കാണ് കാരണമായിരിക്കുന്നത്.

നില്‍ഫമാരിയിലെ ചിലഹാട്ടി, ചുവാദംഗയിലെ ദൗലത്ഗഞ്ച്, രംഗമതിയിലെ തെഗാമുഖ് (മിസോറാമിലെ ഡെമാഗ്രിയുമായി അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്നത്) എന്നീ ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടുകളാണ് പൂര്‍ണ്ണമായും അടച്ചുപൂട്ടുന്നത്. ഇതിനുപുറമെ, ഹബിഗഞ്ചിലെ ബല്ല ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടിലെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും താല്‍ക്കാലികമായി നിര്‍ത്തിവെക്കും.

രാഷ്ട്രീയപരമായ പരിഗണനകള്‍ മുന്‍നിര്‍ത്തി അംഗീകാരം ലഭിച്ച ഈ തുറമുഖങ്ങളിലൂടെ വ്യാപാര പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ വളരെ കുറവായിരുന്നുവെന്ന് യൂനുസിന്റെ പ്രസ് സെക്രട്ടറി ഷഫീഖുല്‍ ആലം പറഞ്ഞു. ഇത് സര്‍ക്കാരിന് അനാവശ്യമായ സാമ്പത്തിക ബാധ്യത വരുത്തിവെക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു.

ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാന വ്യാപാര പങ്കാളികളിലൊന്നാണ് ബംഗ്ലാദേശ്. ഇന്ത്യയില്‍ നിന്ന് ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്ന പ്രധാന ഇനങ്ങള്‍ ഇവയൊക്കെയാണ്.

പരുത്തിയും തുണിത്തരങ്ങളും: ബംഗ്ലാദേശിന്റെ വസ്ത്രനിര്‍മ്മാണ വ്യവസായത്തിന് ആവശ്യമായ പ്രധാന അസംസ്‌കൃത വസ്തുവാണ് പരുത്തി. അതുകൊണ്ടുതന്നെ, ഇന്ത്യയുടെ ഏറ്റവും വലിയ പരുത്തി കയറ്റുമതി ലക്ഷ്യസ്ഥാനങ്ങളിലൊന്ന് ബംഗ്ലാദേശാണ്. പരുത്തി നൂല്‍, തുണിത്തരങ്ങള്‍ എന്നിവയും വലിയ അളവില്‍ കയറ്റുമതി ചെയ്യപ്പെടുന്നു.

ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കള്‍: അരി, ഉള്ളി, വെളുത്തുള്ളി, മുളക് തുടങ്ങിയ കാര്‍ഷിക ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ ഇന്ത്യയില്‍ നിന്ന് ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് വ്യാപകമായി കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നു. ബംഗ്ലാദേശിലെ ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കുന്നതില്‍ ഈ കയറ്റുമതിക്ക് വലിയ പങ്കുണ്ട്.

എന്‍ജിനീയറിംഗ് ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍: യന്ത്രസാമഗ്രികള്‍, ഉപകരണങ്ങള്‍, ഓട്ടോമൊബൈല്‍ ഭാഗങ്ങള്‍ എന്നിവയും ഇന്ത്യ ബംഗ്ലാദേശിലേക്ക് കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നു. ഇവ ബംഗ്ലാദേശിന്റെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനത്തിനും വ്യാവസായിക വളര്‍ച്ചയ്ക്കും സഹായകമാണ്.

രാസവസ്തുക്കളും പെട്രോളിയം ഉല്‍പ്പന്നങ്ങളും: ഓര്‍ഗാനിക്, ഇന്‍ഓര്‍ഗാനിക് രാസവസ്തുക്കള്‍, പെട്രോളിയം ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവയും ഈ വ്യാപാരത്തില്‍ പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. വിവിധ വ്യവസായങ്ങള്‍ക്കും ഊര്‍ജ്ജ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കും ഇവ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

കഴിഞ്ഞ വര്‍ഷം നവംബര്‍ 6-ന് ഷിപ്പിംഗ്, ധനകാര്യം, റോഡ് ഗതാഗതം, പാലങ്ങള്‍ എന്നീ മന്ത്രാലയങ്ങളിലെയും മറ്റ് ബന്ധപ്പെട്ട വകുപ്പുകളിലെയും പ്രതിനിധികളെ ഉള്‍പ്പെടുത്തി രൂപീകരിച്ച ആറംഗ സമിതിയുടെ റിപ്പോര്‍ട്ടിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഈ തീരുമാനം. എട്ട് ലാന്‍ഡ് തുറമുഖങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തനവും സാമ്പത്തിക നിലയും വിലയിരുത്താന്‍ സമിതിയെ ചുമതലപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.

ബംഗ്ലാദേശിന്റെ വടക്ക്-കിഴക്കന്‍ സംസ്ഥാനങ്ങളുമായി അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന ബല്ലാ ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടില്‍, ഇന്ത്യന്‍ ഭാഗത്ത് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെയും റോഡ് കണക്റ്റിവിറ്റിയുടെയും അഭാവം അതിര്‍ത്തി കടന്നുള്ള വ്യാപാരത്തിന് തടസ്സമുണ്ടാക്കിയതായി കമ്മിറ്റി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഏപ്രിലില്‍, ഇന്ത്യ അവരുടെ ഭാഗത്തുനിന്നുള്ള കയറ്റുമതി ചരക്കിനുള്ള ട്രാന്‍സ്ഷിപ്പ്‌മെന്റ് സൗകര്യം നിര്‍ത്തിവെച്ചിരുന്നു. ഇന്ത്യന്‍ തുറമുഖങ്ങളിലേക്കും വിമാനത്താവളങ്ങളിലേക്കും ബംഗ്ലാദേശില്‍ നിന്ന് മൂന്നാം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് ചരക്ക് കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നതിനുള്ള സൗകര്യമാണിത്. 2020-ല്‍ ആരംഭിച്ച ഈ സൗകര്യം, സെന്‍ട്രല്‍ ബോര്‍ഡ് ഓഫ് ഇന്‍ഡയറക്ട് ടാക്‌സസ് ആന്‍ഡ് കസ്റ്റംസ് പുറത്തിറക്കിയ സര്‍ക്കുലര്‍ പ്രകാരം ഉടനടി പ്രാബല്യത്തില്‍ വരുന്ന രീതിയില്‍ അവസാനിപ്പിച്ചിരുന്നു.

ഇന്ത്യയുടെ ഈ നീക്കവും, അതിര്‍ത്തിയിലെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവവും കാരണം ബംഗ്ലാദേശിന് ഈ ലാന്‍ഡ് പോര്‍ട്ടുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കുന്നത് സാമ്പത്തികമായി ലാഭകരമല്ലാതായി മാറുകയായിരുന്നു. വരുമാനം ഇല്ലാത്തതിനാല്‍ ഈ തുറമുഖങ്ങള്‍ അടച്ചുപൂട്ടുന്നത് ബംഗ്ലാദേശിലെ വ്യവസായ മേഖലയെയും പ്രാദേശിക സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയെയും ഒരു പരിധി വരെ ബാധിക്കുമെന്നാണ് വിലയിരുത്തല്‍.