ഇന്ത്യയുടെ ഉരുക്കുമനുഷ്യന് സര്ദാര് വല്ലഭായ് പട്ടേലിന്റെ ഓര്മ്മകള്ക്ക്് 74 വയസ്സ് തികയുകയാണ്. ഇന്ത്യയുടെ വളരെ ശക്തനും ചലനാത്മകവുമായ സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയായി അദ്ദേഹം ഓര്മ്മിക്കപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യന് സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തില് അദ്ദേഹം സജീവമായി സംഭാവന ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. സമരത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രഗത്ഭനും പ്രമുഖനുമായ നേതാക്കളില് ഒരാളായിരുന്നു സര്ദാര് പട്ടേല്. കൂടാതെ, ഒരു ഇന്ത്യന് ബാരിസ്റ്ററും രാഷ്ട്രതന്ത്രജ്ഞനും ഇന്ത്യന് സ്വാതന്ത്ര്യ സമര കാലത്ത് ഇന്ത്യന് നാഷണല് കോണ്ഗ്രസിന്റെ നേതാക്കളില് ഒരാളുമായിരുന്നു അദ്ദേഹം. 1947 ന് ശേഷമുള്ള ഇന്ത്യന് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ആദ്യ മൂന്ന് വര്ഷങ്ങളില് അദ്ദേഹം ഉപപ്രധാനമന്ത്രി, ആഭ്യന്തര മന്ത്രി, വാര്ത്താവിതരണ മന്ത്രി, സംസ്ഥാന മന്ത്രി എന്നീ നിലകളില് സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. ലേവ പതിദാര് ജാതിയില്പ്പെട്ട ഒരു സ്വയംപര്യാപ്ത ഭൂവുടമ കുടുംബത്തിലാണ് പട്ടേല് ജനിച്ചത്. പരമ്പരാഗത ഹിന്ദുമതത്തിന്റെ അന്തരീക്ഷത്തില് വളര്ന്ന അദ്ദേഹം കരാമസാദിലെ പ്രൈമറി സ്കൂളിലും പെറ്റ്ലാഡിലെ ഹൈസ്കൂളിലും പഠിച്ചു. പട്ടേല് 16-ാം വയസ്സില് വിവാഹിതനായി, 22-ാം വയസ്സില് മെട്രിക്കുലേഷന് നേടുകയും ജില്ലാ പ്ലീഡര് പരീക്ഷയില് വിജയിക്കുകയും ചെയ്തു. അത് അദ്ദേഹത്തെ അഭിഭാഷകനായി പ്രാക്ടീസ് ചെയ്യാന് പ്രാപ്തനാക്കി. 1900-ല് അദ്ദേഹം ഗോധ്രയില് ജില്ലാ പ്ലീഡറുടെ ഒരു സ്വതന്ത്ര ഓഫീസ് സ്ഥാപിച്ചു. രണ്ട് വര്ഷത്തിന് ശേഷം അദ്ദേഹം ബോര്സാദിലേക്ക് മാറി.
ഒരു വക്കീല് എന്ന നിലയില് ഒരു അനായാസമായ കേസ് കൃത്യമായി അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലും പൊലീസ് സാക്ഷികളെയും ബ്രിട്ടീഷ് ജഡ്ജിമാരെയും വെല്ലുവിളിക്കുന്നതിലും പട്ടേല് വ്യത്യസ്തനായിരുന്നു. അഭിഭാഷകവൃത്തിയില് തന്റെ കരിയര് മെച്ചപ്പെടുത്താന് തീരുമാനിച്ച പട്ടേല് 1910 ഓഗസ്റ്റില് ലണ്ടനിലെ മിഡില് ടെമ്പിളില് പഠിച്ച അദ്ദേഹം അവസാന പരീക്ഷകളില് ഉന്നത ബഹുമതികളോടെയാണ് വിജയിച്ചത്. 1913 ഫെബ്രുവരിയില് ഇന്ത്യയിലേക്ക് മടങ്ങിയ അദ്ദേഹം അഹമ്മദാബാദില് സ്ഥിരതാമസമാക്കി, അഹമ്മദാബാദ് ബാറിലെ ക്രിമിനല് നിയമത്തിലെ മുന്നിര ബാരിസ്റ്ററായി അതിവേഗം ഉയര്ന്നു. സംയമനവും മര്യാദയുമുള്ള അദ്ദേഹം, തന്റെ മികച്ച പെരുമാറ്റരീതികള്, തന്റെ സ്മാര്ട്നെസ്, ഇംഗ്ലീഷ് ശൈലിയിലുള്ള വസ്ത്രധാരണം, അഹമ്മദാബാദിലെ ഫാഷനബിള്, ഗുജറാത്ത് ക്ലബ്ബിലെ ബ്രിഡ്ജിലെ ചാമ്പ്യന്ഷിപ്പ് എന്നിവയാല് ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടു. 1917 വരെ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യന് രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്ത്തനങ്ങളോട് താല്പ്പര്യം കാണിച്ചിരുന്നില്ല. 1917 മുതല് 1924 വരെ പട്ടേല് അഹമ്മദാബാദിലെ ആദ്യത്തെ ഇന്ത്യന് മുനിസിപ്പല് കമ്മീഷണറായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു, 1924 മുതല് 1928 വരെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട മുനിസിപ്പല് പ്രസിഡന്റായിരുന്നു. 1918-ല് ഗുജറാത്തിലെ കൈറയിലെ കര്ഷകരുടെയും ഭൂവുടമകളുടെയും ജനകീയ പ്രചാരണങ്ങള് ആസൂത്രണം ചെയ്തപ്പോഴാണ് പട്ടേല് ആദ്യമായി തന്റെ വ്യക്തിമുദ്ര പതിപ്പിച്ചത്. കനത്ത മഴയില് വിളനാശമുണ്ടായിട്ടും മുഴുവന് വാര്ഷിക റവന്യൂ നികുതിയും പിരിക്കാനുള്ള ബോംബെ സര്ക്കാരിന്റെ തീരുമാനത്തിനെതിരെ പട്ടേല് പ്രതിഷേധിച്ചു. 1928-ല് പട്ടേല് ബര്ദോളിയിലെ ഭൂവുടമകളുടെ വര്ധിപ്പിച്ച നികുതികള്ക്കെതിരായ ചെറുത്തുനില്പ്പിന് അദ്ദേഹം നേതൃത്വം നല്കി. ബര്ദോളി കാമ്പെയ്നിലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കാര്യക്ഷമമായ നേതൃത്വം അദ്ദേഹത്തിന് സര്ദാര് ('നേതാവ്') എന്ന പദവി നേടിക്കൊടുത്തു. അന്നു മുതല് അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഒരു ദേശീയ നേതാവായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. എന്നാല് ബ്രിട്ടീഷുകാര് പട്ടേലിനെ വളരെ അപകടകരമായ ശത്രുവായിട്ടാണ് കണക്കാക്കിയിരുന്നത്.
1929 ലെ ഇന്ത്യന് നാഷണല് കോണ്ഗ്രസിന്റെ ലാഹോര് സമ്മേളനത്തിന്റെ പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനത്തേക്ക് ഗാന്ധിക്ക് ശേഷം വന്ന രണ്ടാമത്തെ സ്ഥാനാര്ത്ഥി പട്ടേലായിരുന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യം എന്ന പ്രമേയം അംഗീകരിക്കുന്നത് തടയാനുള്ള ശ്രമത്തില് ഗാന്ധി പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനം ഒഴിവാക്കുകയും പട്ടേലിനോട് പിന്വാങ്ങാന് സമ്മര്ദ്ദം ചെലുത്തുകയും ചെയ്തു. പ്രധാനമായും പട്ടേലിന്റെ മുസ്ലീങ്ങളോടുള്ള വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്ത മനോഭാവം കാരണം ജവഹര്ലാല് നെഹ്റു തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1930-ലെ ഉപ്പ് സത്യാഗ്രഹത്തില് പട്ടേല് മൂന്ന് മാസത്തെ തടവ് അനുഭവിച്ചു. 1931 മാര്ച്ചില് ഇന്ത്യന് നാഷണല് കോണ്ഗ്രസിന്റെ കറാച്ചി സമ്മേളനത്തില് പട്ടേല് അധ്യക്ഷനായി. 1932 ജനുവരിയില് അദ്ദേഹം തടവിലാക്കപ്പെട്ടു. 1934 ജൂലൈയില് മോചിതനായ അദ്ദേഹം 1937-ലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പില് കോണ്ഗ്രസ് പാര്ട്ടിയുടെ സംഘടനയെ മാര്ഷല് ചെയ്തു, 1937-38 ലെ കോണ്ഗ്രസ് പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനത്തേക്കുള്ള പ്രധാന മത്സരാര്ത്ഥിയായിരുന്നു അദ്ദേഹം. വീണ്ടും, ഗാന്ധിയുടെ സമ്മര്ദ്ദം കാരണം പട്ടേല് പിന്മാറുകയും ജവഹര്ലാല് നെഹ്റു തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു. മറ്റ് കോണ്ഗ്രസ് നേതാക്കള്ക്കൊപ്പം, 1940 ഒക്ടോബറില് പട്ടേലും ജയിലിലായി. 1941 ഓഗസ്റ്റില് മോചിതനായി, 1942 ഓഗസ്റ്റ് മുതല് 1945 ജൂണ് വരെ ഒരിക്കല് കൂടി തടവിലായി.
യുദ്ധസമയത്ത്, അന്ന് പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്ന ജാപ്പനീസ് അധിനിവേശത്തിന് മുന്നില് ഗാന്ധിയുടെ അഹിംസ പ്രായോഗികമല്ലെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി അത് പട്ടേല് നിരസിച്ചു. അധികാര കൈമാറ്റത്തില്, ഉപഭൂഖണ്ഡത്തെ ഹിന്ദു-ഇന്ത്യ, മുസ്ലീം-പാകിസ്ഥാന് എന്നിങ്ങനെയുള്ള വിഭജനം അനിവാര്യമാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്നതില് പട്ടേല് ഗാന്ധിയുമായി ഭിന്നത പുലര്ത്തി, പാകിസ്ഥാനുമായി വേര്പിരിയുന്നത് ഇന്ത്യയുടെ താല്പ്പര്യമാണെന്ന് അദ്ദേഹം ഉറപ്പിച്ചു. 1945-46 ഇന്ത്യന് നാഷണല് കോണ്ഗ്രസിന്റെ പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനത്തേക്ക് പട്ടേല് മുന്നിര സ്ഥാനാര്ത്ഥിയായിരുന്നു. എന്നാല് നെഹ്റുവിന്റെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനായി ഗാന്ധി വീണ്ടും ഇടപെട്ടു. കോണ്ഗ്രസ് അധ്യക്ഷനെന്ന നിലയില് നെഹ്റുവിനെ ഇടക്കാല സര്ക്കാര് രൂപീകരിക്കാന് ബ്രിട്ടീഷ് വൈസ്രോയി ക്ഷണിച്ചു. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ആദ്യ മൂന്ന് വര്ഷങ്ങളില് പട്ടേല് ഉപപ്രധാനമന്ത്രിയും ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയും വാര്ത്താവിതരണ മന്ത്രിയും സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ മന്ത്രിയുമായിരുന്നു. എല്ലാറ്റിനുമുപരിയായി, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശാശ്വതമായ പ്രശസ്തി നിലനില്ക്കുന്നത് ഇന്ത്യന് നാട്ടുരാജ്യങ്ങളെ ഇന്ത്യന് യൂണിയനിലേക്ക് സമാധാനപരമായി സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിനും ഇന്ത്യയുടെ രാഷ്ട്രീയ ഏകീകരണത്തിനുമുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ നേട്ടത്തിലാണ്. ഇന്നത്തെ കാലത്ത് പോലും അദ്ദേഹം രാജ്യത്തെ യുവജനങ്ങള്ക്ക് പ്രചോദനത്തിന്റെ ഒരു വലിയ ഉറവിടമാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏകീകരണ സിദ്ധാന്തങ്ങള് ഐക്യത്തിന്റെ അടിത്തറയിടുന്നതായിരുന്നു. 1991-ല് മരണാനന്തര ബഹുമതിയായി ഭാരതരത്ന പുരസ്കാരം നല്കി പട്ടേല് ആദരിക്കപ്പെട്ടു.